Hoe bescherm ik mijn boom tegen de vorst?

Het is winter en dat betekent dat ook de vorst zijn intrede doet in ons land. Terwijl de meesten van ons met een dampende mok warme chocolademelk bij de kachel of verwarming kruipen, blijven je nieuwe bomen alleen blootgesteld. Maar hoe kun je zien of ze bescherming nodig hebben? Voor veel tuineigenaren betekent de komst van de vorst dat het tijd is om zich zorgen te maken over de bescherming van hun kostbare bomen. Gelukkig zijn er stappen die je kunt nemen om jouw bomen te beschermen tegen de schade die vorst kan veroorzaken en om ze gezond te houden bij koud weer. Van een goede voorbereiding van de grond tot beschutting met dekens, wij vertellen je een aantal eenvoudige manieren om jouw geliefde boom tijdens de wintermaanden te beschermen! In deze blog lees je alle antwoorden, zodat gezellig winterweer voor iedereen aangenaam is, zelfs voor de nieuwste aanwinsten van de natuur! 

Verschillende soorten vorst en je boom hiertegen beschermen

De winter in Nederland brengt een breed scala aan vriesweer met zich mee, van een winterse nacht met nachtvorst tot strenge vorst. Hoewel nachtelijke kou geen echt effect op je bomen zal hebben, behalve voor gevoelige bomen zoals palmen en olijfbomen, kunnen koudere dagen wel schadelijk zijn, omdat dan de bovenste grondlagen kunnen bevriezen. Sneeuwval brengt ook zijn eigen risico’s met zich mee en daarom is bescherming van bomen tegen deze elementen tijdens dit seizoen van groot belang! Bij het onderscheiden van verschillende soorten Nederlandse vorst kunnen we het onderdelen in de volgende groepen:

• Lichte vorst: 0 tot -5 graden Celsius. Weinig tot geen schade aan je bomen
• Matige vorst: -5 tot -10 graden Celsius. Als de temperaturen dalen tot ergens tussen de -5 en -10° Celsius, zullen mediterrane en tropische planten eronder lijden. Ook jonge bomen zijn niet immuun, die kunnen bij matige vorst beschadigd raken. Bij matige vorst is het verstandig om jouw bomen te beschermen tegen de kou.
• Strenge vorst: 10 en -15 graden Celsius. Langdurige periodes met deze temperaturen kunnen schadelijk zijn voor alle bomen in je tuin.

Tijdens bepaalde winters kunnen vriestemperaturen dagenlang aanhouden en een tol eisen van je tuin. Deze koudegolven van minimaal 5 dagen waarbij het overdag niet boven nul komt en het ‘s nachts stevige vriest kan veel schade aan je boom aanrichten.

Is mijn boom winterhard?

Inheemse bomen
Hoe weet ik of mijn boom winterhard is? Nou, om te beginnen: heb je een inheemse boom geplant, dan zit je standaard goed. Deze bomen groeien van nature al in Nederland, en zijn volledig gewend aan ons klimaat. 

Vrees niet als je geen inheemse boom hebt; veel niet-inheemse bomen kunnen de vorst nog steeds trotseren. Van eiken en linden tot berken en esdoorns, eigenlijk alle laanbomen die wij verkopen zijn goed vorstbestendig. 

Sierbomen
Sierbomen zijn prachtige toevoegingen aan elke tuin, maar ze zijn soms kwetsbaarder dan hun inheemse tegenhangers. Vroege vorst in het voorjaar kan best gevaarlijk zijn als knoppen en bloemen bevriezen. Hoewel dit voor deze bomen niet direct hoeft te betekenen dat de boom dan doodgaat, betekent het wel dat je in april minder bloemen krijgt!

Niet alle sierbomen zijn gevoelig voor vorst. De krentenboom is een bijzonder mooie sierboom die sterk is tegen de kou, in tegenstelling tot sommige van zijn soortgenoten, hij niet overdreven gevoelig voor vorst. Deze veerkrachtige bomen zorgen zelfs in de koudere maanden voor een schitterende kleurenpracht in je tuin!

Groenblijvende bomen
Groenblijvende bomen zijn meestal niet geschikt voor koudere klimaten, maar een paar soorten zoals de Laurier en de Olijfwilg hebben een indrukwekkende weerstand tegen vorst. Maar helaas blijven andere soorten zoals de groenblijvende Tulpenboom en Olijf kwetsbaar bij koud weer.

Welke maatregelen beschermen je boom tegen vorst? 

• 1. Plant geen bomen als er vorst wordt verwacht, stel het planten dan uit tot het warmere weer terugkeert. Als er echter alleen milde nachtvorst is, dan is het mogelijk om overdag te planten, zolang je de wortels/kluit beschermt door ze te bedekken met kleden of doeken als ze nog niet gepland zijn.
• 2. Een gemakkelijke en betaalbare isolatieoplossing is om juteband om de stam te wikkelen. Door de stam in te wikkelen met juteband isoleer je soort van de boom. Bepaalde bomen, maar vooral fruitbomen hebben erg last van vorstscheuren, dit ziet er vaak niet erg mooi uit. Maar er is een voordeel: ondanks dit verschijnsel, brengt het geen directe schade toe aan de bomen zelf! Deze barsten zijn eigenlijk het gevolg van intense temperatuurschommelingen tussen dag en nacht in de koudere maanden. Een herinnering dat de natuur haar eigen creatieve manier heeft om te reageren op extreme weersomstandigheden.
• 3. Ook een goede manier om de wortels van de boom extra te beschermen, is om houtsnippers of bladeren rondom de boom neer te leggen. Bladeren zijn een gemakkelijke en kosteloze oplossing waarbij je de boom net dat extra beschermlaagje geeft, hierdoor blijven ze óók in de winter gezond.
• 4. Het planten van bepaalde bomen in een koud klimaat kan een uitdaging zijn. Groenblijvende bomen bijvoorbeeld zijn bijzonder gevoelig voor vorst en hebben extra bescherming nodig in de wintermaanden om ongeschonden te overleven. Gelukkig zijn er maatregelen die je kunt nemen, zoals je boom inpakken met een vliesdeken en andere voorzorgsmaatregelen, die zelfs kwetsbare soorten een uitstekende kans geven om te gedijen!
• 5. Om ervoor te zorgen dat je bomen sterk staan tegen de winterkou, geef je de bomen voordat het gaat vriezen wat water. Vaak wordt vorstschade niet veroorzaakt door koude temperaturen, maar door bittere wind die de bladeren en stammen uitdroogt. Door wat water te geven droogt de boom dus minder snel uit.

Hoe bescherm je de bloesem/knoppen tegen de vorst.

Als de temperaturen onder het vriespunt komen adviseren wij om bepaalde maatregelen te nemen. Wanneer de vorst intreedt in het najaar of in de winter is er nog niet zoveel aan de hand. De meeste fruitbomen kunnen daar wel tegen. Maar gebeurt dit in het voorjaar, dan is het een ander verhaal omdat je dan kans hebt dat de bloesem of de vruchtbeginsels bevriezen. Dit betekent dat als ze bevriezen je mogelijk minder of helemaal geen vruchten meer krijgt. Je kan de wortels van de boom beschermen door stro/bladeren rond de stam te strooien. Dit dient als een deken waardoor de grond en de wortels niet bevriezen. Om de stam te beschermen kan je deze inpakken met een deken/doek. Als je een kleine fruitboom hebt kan je de kroon van de boom inpakken met een vliesdoek, dit is meestal voldoende om de bloesem heel te houden. Gaat het echt heel hard vriezen dan adviseren wij om vuurpotten te gebruiken. Dit is een makkelijke en efficiënte manier om de bloesem te beschermen.

Vuurpotten bij fruitbomen

Een manier om de knoppen van fruitbomen te beschermen tegen vorst, is door het gebruik van vuurpotten. De warmte die van het vuur afkomt, zorgt ervoor dat de temperatuur rond de bloesem en knoppen boven nul blijft. Dit is vooral handig in gebieden waar vorst in het voorjaar nog vaak voorkomt.

Vuurpotten zijn een oude techniek die al lange tijd wordt gebruikt om appel en perenbomen te beschermen tegen vorst. Het is een efficiënte manier om de warmte te concentreren op specifieke delen van de boom, waardoor de knoppen en bloesem beschermd worden tegen vorst. De vuurpotten kunnen worden geplaatst op strategische plekken in de buurt van de bomen, zoals rond de basis of langs de takken.

Het natspuiten bij fruitbomen

Een andere bewezen techniek is het natspuiten van bomen. Bij vorst, worden de bomen nat gemaakt met water, dit klinkt misschien gek, maar het bevriezen van dit water op de knoppen en bloesem beschermt de toekomstige vrucht tegen beschadiging. Het ijs dat zich vormt, isoleert de takken van de buitenlucht en de warmte die vrijkomt bij het bevriezen van water, helpt de knoppen en bloesem beschermen tegen vorst.

Het is belangrijk om te weten dat geen van deze methoden een garantie bieden tegen vorstbeschadiging, en dat het altijd een risico blijft. Een combinatie van deze methoden kan echter helpen om de knoppen en bloesem van fruitbomen te beschermen tegen vorst. Het is aan te raden om de bomen regelmatig te inspecteren en eventuele schade snel op te sporen en te behandelen.

TIP: Zorg voordat je de boom aanschaft weet hoe goed de boom tegen vorst kan. Gelukkig kun je met de tips uit deze blogpost en de uitgebreide informatie over boomverzorging op onze website precies vinden wat je nodig hebt, zodat geen enkele boom ooit nog hoeft te lijden in de winter.